EnglishViệt Nam được thiên nhiên ưu đãi với vị trí địa lý thuộc khu vực nhiệt đới gió mùa, hệ thống sông ngòi dày đặc, số giờ nắng cao quanh năm và vùng biển rộng lớn. Theo Bộ Công Thương, tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam có thể đạt hàng trăm GW, trong đó năng lượng mặt trời và năng lượng gió chiếm tỷ trọng lớn nhất. Những lợi thế vượt trội này không chỉ mang lại cơ hội phát triển bền vững mà còn trở thành yếu tố then chốt thu hút dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).
Chính phủ Việt Nam đã triển khai nhiều chính sách ưu đãi nhằm thúc đẩy đầu tư vào năng lượng tái tạo. Các ưu đãi bao gồm miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 4 năm đầu, giảm 50% trong 9 năm tiếp theo và áp dụng thuế suất ưu đãi 10% trong 15 năm. Ngoài ra, Chính phủ còn hỗ trợ vốn vay ưu đãi từ các ngân hàng phát triển và thiết lập cơ chế giá FIT (Feed-in Tariff) ưu đãi dành cho năng lượng tái tạo. Điều này tạo ra môi trường đầu tư hấp dẫn, đảm bảo lợi ích lâu dài cho các nhà đầu tư.
Theo Quy hoạch điện VIII, mục tiêu đến năm 2030, 50% tòa nhà văn phòng và 50% hộ gia đình sử dụng điện mặt trời mái nhà tự tiêu. Với định hướng này, phân khúc điện mặt trời mái nhà hứa hẹn phát triển mạnh mẽ, mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia, khai thác hiệu quả tiềm năng thị trường.
Dòng vốn FDI đổ vào năng lượng tái tạo
Việt Nam hiện là một trong những quốc gia thu hút vốn FDI hàng đầu trong lĩnh vực năng lượng tái tạo ở Đông Nam Á. Từ năm 2015 đến 2022, tổng vốn FDI vào lĩnh vực này đã đạt 106,8 tỷ USD. Trong đó, 60% dự án do doanh nghiệp trong nước phát triển, 27% là hợp tác giữa doanh nghiệp Việt Nam và quốc tế, còn lại 12% thuộc sở hữu hoàn toàn của các nhà đầu tư nước ngoài. Các dự án tiêu biểu như điện gió ngoài khơi Bạc Liêu với vốn đầu tư hơn 4 tỷ USD và điện mặt trời Thiên Tân tại Ninh Thuận hơn 1 tỷ USD đã minh chứng sức hút mạnh mẽ của Việt Nam đối với các nhà đầu tư toàn cầu.
Dù tiềm năng lớn, Việt Nam vẫn đối mặt với một số thách thức trong việc phát triển năng lượng tái tạo. Vốn đầu tư ban đầu cao là trở ngại lớn, đặc biệt với các dự án điện gió ngoài khơi cần từ 2-3 triệu USD/MW. Ngoài ra, cơ sở hạ tầng truyền tải điện chưa đáp ứng đủ nhu cầu khi các dự án năng lượng tái tạo ngày càng tăng. Để khắc phục, Việt Nam cần đẩy mạnh hợp tác quốc tế, cải cách thủ tục hành chính và đầu tư vào hệ thống lưới điện thông minh.
Năng lượng tái tạo không chỉ là chìa khóa để Việt Nam giải quyết các vấn đề về môi trường và năng lượng mà còn là công cụ thu hút dòng vốn FDI mạnh mẽ. Với tiềm năng lớn, chính sách ưu đãi và sự quan tâm của cộng đồng quốc tế, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành trung tâm phát triển năng lượng tái tạo hàng đầu khu vực. Việc tập trung xây dựng môi trường đầu tư hấp dẫn và ổn định sẽ là bước đi chiến lược để khai thác tối đa cơ hội này.